بررسی بتن کم مقاومت
برای موارديكه نیاز به بررسی مقاومت بتن باشد ميتوان اقدامات زیر را انجام داد تا مشخص شود که، آيا بتن از نظر تأمين مقاومت سازهاي قابل پذيرش است یا خیر؟ اين اقدامات شامل: بررسيهاي تحليلي، مغزهگيري از بتن، بارگذاري و ساير اقدامات مقتضي است. در بخش زیر توضیحاتی در خصوص مغزهگیری از بتن داده می‌شود.
محل مغزه گیری بتن و تعداد مغزه
در اين روش از اعضايي كه احتمال ميرود مقاومت آنها کم باشد، مغزه گيری بتن انجام ميشود. برای آنکه ضعف اساسي در ايمني و بهرهبرداري عضو به وجود نیاید، اخذ مغزه بايد ترجيحا از نقاط مشكوك گرفته شود و محل آن در اسرع وقت ترميم گردد. لازم به ذکر است برای تعیین کیفیت بتن سازه در حال احداث، به هیچ عنوان نباید از آزمایشهای غیرمخرب یا نیمهمخرب دیگر استفاده نمود و تنها روش برای قضاوت تعیین کیفیت، روش مغزهگیری میباشد؛ اما برای تعیین محل دقیق مغزهگیری، میتوان به كمک آزمايشهاي غيرمخرب مانند چكش اشميت يا دستگاههاي فراصوتي مثل التراسونیک به صورت مقايسهاي نقاط را انتخاب نمود؛ ولی برای تعیین کیفیت بتن سازه نمیتوان از آزمایشهای غیرمخرب فوق الذکر استفاده نمود.
همواره روش مغزه گیری بتن از اعتبار بيشتری براي قضاوت درباره كيفيت بتن سازه و بررسي بتن كم مقاومت برخوردار است. برای همین منظور، از هر منطقه مشكوك، حداقل سه مغزه بايد تهيه و آزمايش شود. مغزهها بايد طبق استاندارد ملي به شماره 12306 تهيه و آماده گردند. قابل ذکر است توصيه ميشود وقتي از مغزههایی با قطر كمتر از 94 ميليمتر استفاده ميشود، به جاي حداقل 3 مغزه، از حداقل چهار مغزه استفاده گردد.
دستگاه مغزه گیری بتن
یکی از رایجترین آزمایشهای تعیین مقاومت بتن اجرا شده، مغزهگیری بتن و آزمایش مقاومت فشاری بر روی مغزه میباشد. برای انجام مغزهگیری نیاز به تجهیزات خاص بوده که در شکل 1، نمونه دستگاه مغزه گیری قابل مشاهده است. این دستگاه از سه قسمت اصلی پایه، سر‌مته و الکتروموتور تشکیل گردیده است. پایه آن توانایی نصب بر روی هر سطح صافی را دارد و با استفاده از یک رول‌بولت، دستگاه در محل نصب می‌گردد تا از جابجایی دستگاه در هنگام مغزهگیری جلوگیری نموده و مغزه سالم بدست‌آید. سرمته‌های دستگاه بصورت استوانه توخالی بوده و با طول حدود 60 سانتیمتر و قطر یک تا شش اینچ موجود هستند. به علت وجود الماسه در سر مته، مغزهگیری از بتن بسیار سخت به همراه آرماتور هم امکان‌پذیر میباشد. لازم به ذکر است عموماً قطر مغزهها کمی کمتر از قطر مته بدست میآید.
این مطلب را هم بخوانید : تعریف و کاربرد بتن
دستگاهی که آزمایش توسط آن انجام می‌شود، با سرعت زیاد چرخیده و برای خنک کردن مته در حین کار از آب استفاده می‌گردد. سرعت آب مورد نیاز بسته به نوع دستگاه متفاوت بوده و بطور متوسط سه لیتر در ثانیه میباشد. در صورتی که بتن سختشده دارای خلل و فرج باشد، مته به خوبی عمل حفاری را انجام نداده و نمونه کامل بدست نمی‌آید.
آماده سازی مغزه ها
مغزههایی كه تحت آزمايش مقاومت فشاري قرار ميگيرند بايد فاقد میلگرد باشند. سر و ته اين مغزهها بايد بريده، ساييده و يا طبق استانداردهاي ملي به شماره 13584 (كلاهکگذاري متصل يا پيوسته) يا 19386 (كلاهکگذاري ناپيوسته يا منفصل)، كلاهکگذاري شوند. نسبت ارتفاع به قطر نبايد از یک کمتر شود و همچنین قطر مغزه نبايد كمتر از 94 ميليمتر باشد، به جز مواردي كه طراح پروژه در مشخصات فني این اجازه را بدهد. به طور کلی قطر مغزه نبايد از سه برابر حداكثر اندازه اسمي سنگدانه بتن كمتر باشد، مگر آنكه طراح پروژه اجازه دهد اين نسبت تا حد 2 كاهش يابد. بهتر است طول مغزه در محدوده بین 9/1 تا 1/2 برابر قطر آن باشد. در صورتي كه طول مغزه بيشتر از 1/2 برابر قطر آن است، طول آن بايد چنان كاهش يابد كه پس از ساييدن يا كلاهکگذاري در بازه فوق قرار گيرد. چنانچه طول مغزه مساوي يا كمتر از 75/1 برابر قطر مغزه باشد، نياز به تصحيح وجود دارد.
این مطلب را هم بخوانید: افزودنی بتن چیست؟
گاهی به دليل محدوديتهاي خاص مانند نازك بودن عضو و يا فاصله كم ميلگردها، لازم است قطر مغزه كاهش يابد. در اين حالت چنانچه دستگاه نظارت اين كاهش قطر را مجاز بداند، لازم است درباره تصحيح نتايج مقاومت فشاري به دليل قطر كمتر از 94 ميليمتر، اظهار نظر نمايد. معمولاً مقاومت مغزههايي با قطر كمتر، نوسانات بيشتري دارند و به نسبت ارتفاع به قطر نيز حساس ترند. شرايط رطوبتي مغزه در زمان آزمايش مقاومت فشاري، بر نتیجه حاصله تأثير ميگذارد و كمترين نتيجه در حالت اشباع بدست میآید. به همین علت آزمايش مقاومت فشاري مغزه گیری بتن بايد با توجه به ملاحظات زير انجام شود:
الف- برش كاري و سايش مرطوب مغزه ها بايد حداكثر طي مدت 48 ساعت از زمان مغزه گيري انجام شود، مگر اينكه طراح پروژه ضوابط ديگري را تعيين كرده باشد.
ب- آزمايش مغزه ها نبايد ديرتر از 7 روز پس از اخذ آنها انجام شود، مگر آنكه در مشخصات فني، زمان ديگري ذكر شده باشد.
پ- در موارديكه سازه در زمان بهرهبرداري در شرايط مرطوب قرار نميگيرد، مغزه ها قبل از آزمايش بايد به مدت حداقل 5 روز پس از آخرين مرطوب سازي (برش يا سايش مرطوب) در رطوبت نسبي كمتر از 60 درصد و دماي
(6 ± 21) درجه سلسيوس، خشک شوند.
ت- در موارديكه سازه در زمان بهره برداري در شرايط مرطوب يا اشباع قرار ميگيرد، مغزهها قبل از آزمايش بايد حداقل به مدت 40 ساعت در آب غرقاب شوند.
اصلاح مقاومت فشاری مغزه ها
مقاومت فشاري مغزهها، بايد با توجه به نسبت ارتفاع به قطر آنها، طبق استاندارد ملي به شماره 12306 ، یا ضرايب جدول شماره یک تصحيح شوند. اين ضرايب در شرايط خشک و مرطوب براي بازه مقاومتي 14 تا 42 مگاپاسكال و بتنهايي با چگالي عادي تا 1600 كيلوگرم بر متر مكعب اعتبار دارد. اين ضرايب براي مقاومتهاي بيش از 42 مگاپاسكال، بيشتر خواهد بود.
میتوانید این مطلب را در سایت کپکو مشاهده کنید: بتن ریزی در هوای سرد چگونه انجام می شود؟
جدول شماره 1- ضریب تصحیح مقاومت فشاری مغزه ها
| نسبت ارتفاع به قطر | 75/1 | 50/1 | 25/1 | 00/1 |
| ضریب تصحیح مقاومت فشاری | 98/0 | 96/0 | 93/0 | 87/0 |
در موارديكه ميانگين مقاومت فشاري مغزه ها كمتر از 85 درصد مقاومت فشاري مشخصه و مقاومت فشاري هر مغزه نيز كمتر از 75 درصد مقاومت فشاري مشخصه نباشد، بتن كم مقاومت يا مورد ترديد را ميتوان از نظر سازهاي پذيرفت. استفاده از ضريب 85/0 برای میانگین نتایج مغزهها به دلیل تفاوت در نوع بتن ريزي، تراكم و عملآوري بتن درون عضو سازه و آزمون ههاي عمل آوری شده در شرايط استاندارد و همچنين كاستيهاي ناشي از فرآيند مغزه گيري منظور شده است. همچنین ضريب 75/0 برای هر مغزه به دلايلي مشابه فوق اعمال ميشود. به هرحال بايد دانست كه براي يک بتن، هيچ رابطه مشخص و منحصر به فردي بين نتايج مغزه حاصله از عضو و آزمونههاي عملآوری شده در شرايط استاندارد كه از بتن همان عضو تهيه شده است، وجود ندارد. همچنین در موارديكه دستگاه نظارت در مورد نتيجه مغزه ها ترديد كند، ميتوان عمليات مغزه گیری بتن را تكرار كرد. براي اين منظور لازم است از هر منطقه مشكوك مجددا حداقل سه مغزه ديگر تهيه و آزمايش شود.
در موارديكه دستگاه نظارت به نحوه صحيح ریختن بتن در عضو، تراكم و عملآوري آن تردید داشته باشد، ميتواند نسبت به مغزه گيري و انجام آزمايش روي آنها اقدام نمايد، هر چند نمونه هاي تهيه و عمل آوري شده در شرايط استاندارد، انطباق با رده را برآورده كرده باشد.
ثبت دیدگاه